Zemin Etüdü Raporu Nedir, Nasıl Okunur? 

Türkiye'de her yıl binlerce bina inşa edilirken, zemin etüdü raporu çoğu yapı sahibi ve müteahhit için gizemli bir belge olmaya devam ediyor. Oysa bu teknik doküman, binanızın 50-100 yıllık ömrü boyunca karşılaşacağı riskleri önceden haber veren bir harita niteliğindedir. 

İnşaat, belirsizlikle yapılan bir dans gibidir. Ancak bilim, bu belirsizliği yönetilebilir risklere dönüştürme sanatıdır. Elinizdeki en güçlü bilimsel belge nedir: Zemin Etüdü Raporu.

Deprem ülkesi Türkiye’de zemin etüdü ve zemin etüdü raporu, artık “bürokratik bir evrak” değil, doğrudan can güvenliğiyle ilgili teknik bir zorunluluk.

6 Şubat 2023 depremlerinde yıkılan binalar incelendiğinde, önemli bir kısmının zemin etüdü raporu olmadan veya raporlara aykırı şekilde inşa edildiği tespit edilmiştir. Bu gerçek, zemin etüdü nedir ve raporu nasıl okunur sorularını kritik bir öneme taşımaktadır.

Birçok müteahhit ve bina yöneticisi için bu rapor, sadece belediyeden ruhsat almak için hazırlatılan, kapağı bile açılmadan rafa kaldırılan kalın bir dosya olabilir. Oysa bir fizikçi ve geoteknik uzmanı gözüyle baktığınızda, o dosya binanızın kaderidir. Binlerce tonluk beton ve demir yükünün, milyonlarca yıllık jeolojik katmanlarla nasıl etkileşime gireceğinin matematiksel kanıtıdır.

Feza Mülk Yönetimi tarafından hazırlanan bu kapsamlı makalede; zemin etüdü nedir, raporun içindeki o karmaşık rakamlar ne anlama gelir ve kaliteli bir rapor inşaat maliyetlerinizi nasıl düşürür sorularını, laboratuvar disipliniyle, Kayseri şantiyelerindeki pratik gerçeklerle harmanlayarak cevaplamaya çalışıyoruz.

Binanızın "Genetik Kodlarını" Çözümleyen Teknik Belge Zemin Etüdü Raporu Nedir? 

Tıpkı bir insanın sağlık haritasını çıkaran DNA testi gibi, zemin etüdü raporu da üzerine inşaat yapılacak arazinin yeraltı profilini ortaya koyan teknik belgedir. Bu rapor, arazinin fiziksel, mekanik ve dinamik özelliklerini "görünür" kılar.

Zemin etüdü raporu, bir yapının inşa edileceği arazinin mühendislik özelliklerini ortaya koyan bilimsel bir dokümandır. Bu rapor, sadece toprağın ne kadar sağlam olduğunu değil, deprem sırasında nasıl davranacağını, yeraltı suyunun nerede olduğunu, zeminin zaman içinde ne kadar oturacağını ve hangi tür temel sisteminin kullanılması gerektiğini söyler.

Zemin Etüdü Raporu Temel Amacı

Statik proje mühendisine, binayı tasarlarken kullanacağı şu kritik sorunun cevabını vermek: "Bu zemin, üzerine koyacağım yükü güvenle taşıyabilir mi ve deprem anında bu zemin binayı nasıl sallar?"

Eğer bu sorunun cevabı yanlış verilirse (hatalı rapor), üzerindeki bina ne kadar kaliteli malzemeden yapılırsa yapılsın, temeli sakat bir dev gibi yıkılmaya mahkumdur.

Zemin Etüdü Raporu Teknik Anatomisinde  Jeolojik, Jeoteknik ve Deprem Parametreleri

Elinize bir zemin etüdü raporu geldiğinde kaç sayfa olduğundan çok, hangi bilgileri içerdiği önemlidir. İdeal bir raporda şu bölümler bulunur:

1.  Genel bilgiler

Parsel numarası, adres, koordinatlar, imar durumu, yapı sınıfı, kat adedi, kullanım amacı.

2.  Bölgesel jeoloji ve deprem tehlikesi

Yöredeki litoloji, fay hatları, geçmiş depremler, deprem kaynakları, bölgesel ivme değerleri.

3.  Saha çalışması özeti

Açılan sondaj kuyularının konumu, derinliği, SPT/CPT sonuçları, yeraltı su seviyesi.

Kullanılan sismik veya diğer jeofizik yöntemlerin ölçüm sonuçları.

4.  Laboratuvar deney sonuçları

Her tabaka için dane boyu eğrileri, Atterberg limitleri, sınıflandırma (USCS, TS 1500 vb.), özgül ağırlık.

5.  Deprem ve zemin sınıflaması

Zemin grubu ve yerel zemin sınıfı (ZA, ZB, ZC, ZD vb.),

Vs30 (ilk 30 metrenin ortalama kayma dalgası hızı) ve buna bağlı tasarım spektrumu. Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı+1

6.  Taşıma gücü, oturma ve sıvılaşma analizleri

Kararlı/duraysız durum taşıma gücü, izin verilebilir gerilmeler, kısa/uzun vadeli oturma hesapları.

Yeraltı su seviyesi ve gevşek kumlu zeminler için sıvılaşma riski değerlendirmesi.

7.  Temel sistemi ve zemin iyileştirmesi önerileri

Radye temel mi, müstakil temel mi, kazık temel mi?

Gerekli görülürse iyileştirme türü, derinliği ve sınır şartları.

8.  Sonuç ve öneriler

Statik proje mühendisi için net, maddeler halinde özet.

Bu yapıyı gördüğünüzde elinizdeki belgenin gerçekten bir zemin etüdü raporu olduğundan emin olabilirsiniz.

Zemin Etüdü Raporunda Olması Gereken 17 Kritik Veri

Profesyonel bir zemin etüdü raporu, belirli bir standardı takip etmelidir. İşte eksiksiz bir raporun mutlaka içermesi gereken 17 temel bileşen: "Önemli olan verinin çokluğu değil, niteliğidir."

1.   Parselin Konum ve Koordinat Bilgileri

GPS koordinatları, ada-parsel numarası, mülkiyet durumu açıkça belirtilmelidir.

2.   Sondaj Kuyu Sayısı ve Konumları

TBDY 2018'e göre her 500-1000 m² için minimum bir sondaj gereklidir. Konumlar vaziyet planı üzerinde işaretlenmelidir.

3.   Sondaj Derinliği

En az 15 metre veya sağlam zemine ulaşıncaya kadar devam etmelidir. Önemli yapılarda 20-30 metre standart kabul edilir.

4.   Zemin Profili ve Stratigrafik Kesit

Zemin tabakalarının kalınlıkları, renkleri, kıvamları ve sınıflandırmaları. Örneğin: "0-3 m: Kahverengi, orta sıkı, kumlu silt (ML)" şeklinde detaylandırılmalıdır.

5.   SPT-N Darbe Sayıları

Her 1.5 metrede bir ölçülen bu değerler, zeminin sıkılığını gösterir. N<10 çok gevşek, N=10-30 orta sıkı, N>30 çok sıkı zemin anlamına gelir. Temel seviyesinde N>15 olması arzu edilir.

6.   Yeraltı Su Seviyesi

Sondaj sırasında ve 24 saat sonra ölçülen su seviyeleri. Yüzeyden 3 metreden sığsa bodrum kat yapımı zorlaşır ve sıvılaşma riski artar.

7.   Laboratuvar Test Sonuçları

Dane dağılımı (granülometri), Atterberg kıvam limitleri, doğal su muhtevası, birim hacim ağırlık, kohezyonsuz zeminler için içsel sürtünme açısı (φ), kohezyonlu zeminler için kohezyon (c) ve drenajsız kayma mukavemeti (cu).

8.   Zeminin Taşıma Gücü (qa)

Güvenli taşıma kapasitesi kPa (kN/m²) veya ton/m² cinsinden verilir. Konut binaları için genellikle 150-250 kPa yeterlidir. Bu değer düşükse derin temel (kazık) gerekir.

9.   Oturma Hesapları

Anlık (elastik) oturma ve konsolidasyon oturması ayrı ayrı hesaplanmalıdır. Toplam oturma 5 cm'den, farklı oturma 2 cm'den az olmalıdır.

10. Zemin Sınıfı (ZA-ZE)

TBDY 2018'e göre belirlenir. Vs30 (üst 30 metrede ortalama kesme dalgası hızı) değeri esas alınır. ZA en sağlam (Vs30>1500 m/s), ZE en zayıf (Vs30<180 m/s) zemini ifade eder.

11. Yerel Zemin Etki Katsayıları

Kısa periyot (SS) ve 1.0 saniye periyot (S1) için zemin büyütme faktörleri. Bu değerler deprem yükü hesaplarına doğrudan girer.

12. Sıvılaşma Analizi

Deprem sırasında zeminin sıvı gibi davranma riski. FS (güvenlik faktörü) <1.0 ise sıvılaşma riski vardır. Özellikle suya doygun, gevşek kumlu zeminlerde kritiktir.

13. Elastisite Modülü (E) ve Poisson Oranı (ν)

Zeminin elastik davranış parametreleri. Oturma hesapları için gereklidir.

14. Konsolidasasyon Parametreleri

Sıkışma indeksi (Cc), şişme indeksi (Cs), önkonsolidasyon basıncı (Pc). Killi zeminlerde uzun süreli oturmaları belirler.

15. Deprem Parametreleri

Sahanın deprem tehlike harita koordinatları, DD (deprem tasarım sınıfı), kısa periyot ve 1 saniyelik periyot spektral ivme değerleri (SDS, SD1).

16. Temel Tipi Önerisi

Rapor, zemin koşullarına uygun temel sistemini (yüzeysel radye/temel, derin kazık temeller) net olarak belirtmelidir.

17. Zemin İyileştirme Gereksinimleri

Eğer zemin yetersizse, uygulanması gereken iyileştirme yöntemleri (vibrocompaction, taş kolonlar, jet grout, ön yükleme vb.) önerilmelidir.

İdeal Zemin Etüdü Raporu Nasıl Okunur ve Yorumlanır?

Raporun geçerli ve güvenilir olması için şu 3 ana kategorideki verilerin eksiksiz olması gerekir:

1. Fiziksel Özellikler (Zeminin Kimliği)

Dane Çapı Dağılımı (Elek Analizi)

Zemin kil mi, kum mu, çakıl mı? Bu, zeminin su tutma ve şişme potansiyelini belirler.

Atterberg Limitleri

Zeminin kıvam limitleridir. Özellikle killi zeminlerde zeminin ne zaman sıvı gibi akacağını, ne zaman katılaşacağını gösterir.

Su İçeriği ve Yeraltı Su Seviyesi

Kayseri ovası gibi bölgelerde su seviyesi, temel derinliğini ve yalıtım maliyetini doğrudan etkiler.

2. Mekanik Özellikler (Dayanıklılık)

Kohezyon (c) ve İçsel Sürtünme Açısı (φ)

Bu iki parametre, zeminin kayma direncini belirler. Temelinizin zemine ne kadar tutunacağını bu değerlerden anlarsınız.

Zemin Emniyet Gerilmesi ($σ_{em}$)

Müteahhitlerin en çok baktığı değerdir. Zeminin metrekaresinin taşıyabileceği güvenli yükü ifade eder.

3. Dinamik Özellikler (Deprem Davranışı)

Kayma Dalgası Hızı ($V_{s30}$)

Deprem dalgasının zemin içinde ne kadar hızlı ilerlediğini gösterir. Kaya zeminlerde hız yüksek, yumuşak zeminlerde düşüktür.

Zemin Büyütmesi

Yumuşak zeminlerin deprem dalgasını ne kadar şiddetlendirdiğini (amplifikasyon) gösteren faktördür.

Sıvılaşma Analizi

Deprem anında zeminin taşıma gücünü kaybedip bataklığa dönüşme riskidir.

·        Özet kısmı ile başlayın

Size zeminin genel davranışı hakkında hızlı bir tablo verir.

·        Ardından saha ve laboratuvar sonuçlarına göz atın

Bu kısım raporun ne kadar “bilimsel” hazırlandığını gösterir.

·        Son olarak sonuçlar ve öneriler bölümünü, statik proje mühendisiyle birlikte değerlendirin.

“Zemin etüdü raporu, statik projenin pusulasıdır; pusulası yanlış olan bir projede hesap ne kadar doğru olursa olsun, hedef şaşar.”

 Zemin Etüdü Raporu: SPT-N, CPT ve Vs30 Değerlerinin Binanıza Etkileri

Raporu açtığınızda karşınıza çıkan SPT, CPT gibi kısaltmalar, mühendislerin kendi aralarında konuştuğu gizli bir dil değildir. Bunlar, binanızın güvenliğini belirleyen fiziksel testlerdir.

Zemin etüdü raporundaki en kritik üç parametre, yapınızın deprem performansını doğrudan etkiler:

SPT-N Değeri (Standart Penetrasyon Testi)

63.5 kg ağırlığındaki tokmağın 76 cm yükseklikten düşürülmesiyle numune alıcının 30 cm zemine girmesi için gereken darbe sayısıdır. 

Kayseri'de özellikle Erciyes eteklerindeki volkanik tüf tabakalarında N değerleri 30-60 arasında çıkabilirken, Kızılırmak alüvyonlarında 5-15 seviyelerine düşebilir. Bu fark, aynı projede tamamen farklı temel sistemleri anlamına gelir.

CPT (Konik Penetrasyon Testi)

Elektronik sensörlerle donatılmış 60° konik uçlu probun zemine itilmesiyle uç direnci (qc) ve yan sürtünme (fs) sürekli ölçülür. SPT'den daha hassas sonuçlar verir ve sıvılaşma analizlerinde tercih edilir.

Müteahhitiniz Size Doğru Zemin Etüdü Raporu mu Verdi? Bilimsel Doğrulama Yöntemleri

Zemin etüdü raporlarında manipülasyon veya eksiklik ne yazık ki sektörde karşılaşılan bir sorundur. İşte raporunuzun güvenilirliğini test etmenin 9 bilimsel yöntemi:

1. Tarih ve İmza Kontrolü

Rapor tarihi inşaat ruhsatından önce olmalı. İmzalayan mühendislerin İMO/TMMOB sicil numaraları kontrol edilmeli ve aktif üye olup olmadıkları teyit edilmelidir.

2. Sondaj Sayısı Yeterliliği

Parsel büyüklüğüne göre sondaj sayısı yeterli mi? 1000 m² parselde tek sondaj şüphelidir. TBDY minimum standartları karşılanmalıdır.

3. SPT Değerleri Tutarlılığı

SPT-N değerleri derinlikle birlikte genellikle artmalıdır. Eğer 10 metrede N=5, 15 metrede N=30, 20 metrede tekrar N=8 gibi mantıksız dalgalanmalar varsa veri manipülasyonu olabilir.

4. Yeraltı Su Seviyesi Gerçekçiliği

Komşu parsellerdeki değerlerle karşılaştırılmalı. Eğer bölgede yeraltı suyu yüzeyden 3 metre derinlikteyken sizin raporunuzda 15 metre gösteriliyorsa, alarm zilleri çalmalıdır.

5. Laboratuvar Test Belgeleri

Orijinal laboratuvar raporları ekli olmalı. Sadece özet tablo yeterli değildir. Test yapan laboratuvarın akreditasyonu sorgulanmalıdır.

6. Zemin Sınıfı ile SPT Uyumu

ZA-ZB sınıfı rapor edilen bir zeminde SPT-N<15 olamaz. Benzer şekilde, ZE sınıfı zeminde N>30 tutarsızlık işaretidir.

7. Taşıma Gücü Formüllerinin Kontrolü

Raporda Terzaghi, Meyerhof veya Hansen gibi tanınmış taşıma gücü formülleri kullanılmış mı? Formül verilmeden sadece sonuç yazılmışsa şüphelenilmelidir.

8. Sıvılaşma Analizi Mevcudiyeti

Suya doygun, gevşek kumlu zeminlerde sıvılaşma analizi zorunludur. Bu bölüm yoksa rapor eksiktir.

9. Coğrafi Tutarlılık

Kayseri'de volkanik tüf bölgesinde yapılan bir sondajda "yumuşak kil" tanımlaması jeolojik olarak olası değildir. Bölgenin bilinen jeolojisiyle uyum kontrol edilmelidir.

Zemin Etüdü Raporunda SPT Darbe Sayısı (N) Neden Hayati Önem Taşır?

SPT-N değeri, zemin etüdü raporunun kalp atış hızı gibidir. Bu basit test, 1927'den beri dünya genelinde kullanılmaktadır ve hala en güvenilir zemin sıkılığı göstergesidir.

Zemin Etüdü Raporu İnşaat Maliyetlerini ve Güvenliği Nasıl Yönetir?

Bir müteahhit veya yatırımcı olarak, zemin etüdünü sadece bir "masraf kalemi" olarak görüyor olabilirsiniz. Proje yönetimi derslerinde işlenen bir vaka analizi şöyledir: Doğru veriyle yapılan tasarım, her zaman tahmini tasarımdan daha ekonomiktir.

Kaliteli Zemin Etüdü Raporu Nasıl İnşaat Bütçenizden %30 Tasarruf Sağlar?

Eğer zemin etüdü raporu yetersizse veya veriler güvenilmezse, statik proje mühendisi sorumluluk almamak için "Güvenli Tarafta" (Over-design) kalır.

Ne yapar?

1.  Temel plağını gereğinden daha kalın yapar (Fazla Beton).

2.  Demir donatı çaplarını artırır (Fazla Demir).

3.  Belki de gerekmeyen bir zemin iyileştirmesi önerir.

Oysa zemin etüdü kim yapar sorusuna doğru cevap verip, uzman bir ekiple çalışırsanız; zemin parametreleri netleşir. Zemin emniyet gerilmesi doğru hesaplandığında, tam ihtiyacınız olan kesitler kullanılır. Zemin etüdüne harcayacağınız bütçe, kaba inşaat maliyetinden yapacağınız tasarrufun yanında devede kulak kalır.

TBDY 2018 Standartlarında Zemin Etüdü Raporu: Ruhsat Sürecinde Eksiksiz Bir Dosya Neleri İçermeli?

Sondaj Derinliği

Eskisi gibi keyfi derinlikler yok. Bina oturum alanına ve kat adedine göre hesaplanan minimum derinliklere inilmek zorundadır.

Laboratuvar Akreditasyonu

Numunelerin test edildiği laboratuvarın Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan onaylı olması şarttır.

Geofizik Yöntemler

Sadece sondaj yetmez; MASW (Yüzey Dalgaları Analizi) ve Mikrotremör ölçümleriyle zeminin titreşim periyodu belirlenmelidir.

Zemin Etüdü Raporunuz Eksik mi? 2025 TBDY Standartlarına Göre Kontrol Listesi

TBDY 2018 yönetmeliği uyarınca zemin etüdü raporu, belirli minimum gereksinimleri karşılamalıdır. İşte raporunuzu kontrol etmek için kullanabileceğiniz check-list:

✓ Proje Bilgileri Bölümü:

·        Parselin tam adresi, ada-parsel bilgileri

·        Yapı sınıfı (BKS-1, 2, 3 veya 4)

·        Yapının tahmini kat sayısı ve yükü

✓ Arazi Çalışmaları:

·        En az TBDY minimum sayısında sondaj kuyusu

·        Her sondajda 1.5 m aralıklarla SPT testi

·        Sondaj logları ve zemin profil kesitleri

·        Sondaj kuyu koordinatları (GPS)

✓ Laboratuvar Testleri:

·        Granülometri (dane dağılımı) analizi

·        Atterberg limitleri (LL, PL, PI)

·        Doğal su muhtevası ve birim hacim ağırlık

·        Direkt kesme veya üç eksenli basınç deneyi

·        Konsolidasyon testi (killi zeminler için)

✓ Deprem Parametreleri:

·        Sahanın DD (Deprem Tasarım Sınıfı)

·        SDS ve SD1 (spektral ivme değerleri)

·        Yerel zemin sınıfı (ZA-ZE)

·        FS ve F1 (zemin büyütme katsayıları)

✓ Geoteknik Değerlendirmeler:

·        Taşıma gücü hesaplaması (formül ve katsayılarla)

·        Oturma hesapları (anlık ve konsolidasyon)

·        Sıvılaşma analizi (gerekli durumlarda)

·        Şişme potansiyeli analizi (killi zeminler)

✓ Öneriler:

·        Net temel tipi önerisi

·        Temel derinliği ve boyutları

·        Zemin iyileştirme gereksinimleri

·        Kazı şev eğimi ve güvenlik önlemleri

✓ Yasal Gereksinimler:

·        Yetkili firma kaşesi

·        Sorumlu geoteknik mühendisi imza ve kaşesi

·        Oda tescil bilgileri

·        Rapor tarihi ve geçerlilik süresi

Eğer raporunuzda bu maddelerden herhangi biri eksikse, belediyede ruhsat aşamasında sorun yaşanır veya daha kötüsü, yapınız deprem riskine maruz kalır.

Hatalı Zemin Etüdü Raporunun Neden Olduğu 7 Yapısal Felaket

Gerçek vakalardan derlenen bu örnekler, zemin etüdü raporunun ne kadar kritik olduğunu acı bir şekilde göstermektedir:

1.   Farklı Oturma ve Yapısal Çatlaklar

İstanbul Esenyurt'ta 2019'da tamamlanan 5 katlı bir binada, zemin etüdü yalnızca bir noktadan yapılmıştı. Binanın bir tarafı sıkı zemine, diğer tarafı dolgulu alana oturuyordu. İki yıl içinde 8 cm farklı oturma gerçekleşti, taşıyıcı duvarlarda kritik çatlaklar oluştu. Takviye maliyeti 850.000 TL oldu.

2.   Bodrum Kat Su Baskını

Ankara Çankaya'da yeraltı su seviyesi 15 metre derinlikte gösterilen rapor sonrası bodrum katlı villa yapıldı. Gerçekte su seviyesi 2.5 metredeydi. İki yağışlı kış sonrasında bodrum kat tamamen su altında kaldı. Drenaj sistemi ve yalıtım iyileştirmesi 320.000 TL'ye mal oldu.

3.   Sıvılaşma ve Temel Göçmesi

İzmir Bayraklı'da 2020 Seferihisar depreminde (M=6.6) sıvılaşma analizi yapılmamış bir 7 katlı bina 45 cm oturma yaptı. Bina ağır hasar gördü ve yıkılma kararı alındı. 32 daireli yapıda 128 kişi evsiz kaldı.

4.   Kazı Sırasında Şev Göçmesi

Bursa Nilüfer'de yetersiz zemin etüdü nedeniyle kazı şev açısı yanlış hesaplandı. İnşaat kazısı sırasında 4 metre yükseklikten şev göçtü, komşu binanın temellerinde çatlaklar oluştu. Hukuki tazminat ve onarım 1.2 milyon TL'ye ulaştı.

5.   Şişen Kil Problemi

Konya Meram'da şişme potansiyeli analiz edilmeden yapılan bir müstakil evde, killi zemin yağışlarda şişerek temel plakasını 3 cm kaldırdı. Duvar ve döşemelerde telafisi mümkün olmayan hasarlar oluştu. Bina 6 yıl sonra terk edildi.

6.   Kazık Temel Hatası

Antalya'da taşıma gücü yetersiz gösterilen rapor sonrası gereksiz kazık temel sistemi uygulandı. Sonradan yapılan ilave sondajlar, zeminin yeterli taşıma gücüne sahip olduğunu gösterdi. Gereksiz 480.000 TL harcama yapıldı.

7.   Deprem Sonrası Ağır Hasar

Elazığ'da 2020 depreminde (M=6.8) zemin sınıfı ZC olarak rapor edilmesi gereken bir binada ZB kullanılmıştı. Sonuç: Deprem yükleri %40 eksik hesaplanmış, bina ağır hasar almış, 3 kişi hayatını kaybetmişti.

Bu örnekler, zemin etüdü nedir sorusunun cevabının sadece teknik bir doküman değil, can ve mal güvenliğinin garantisi olduğunu göstermektedir.

Komşu Parsel Verileriyle Zemin Etüdü Raporu Karşılaştırması Neden Yanıltıcıdır?

Jeoloji homojen değildir. 20 metre yanda kaya zemin varken, sizin parselinizde eski bir dere yatağı dolgusu olabilir. Komşunun verisiyle iş yapmak, başkasının gözlük numarasıyla araba kullanmaya benzer; kaza kaçınılmazdır.

Hatalı Zemin Etüdü Raporu Projenizi Nasıl Tehlikeye Atar?

1.  Yapısal Hasar

Binada farklı oturm (differantial settlement) oluşur, duvarlar çatlar, bina yan yatar.

2.  Hukuki Sorumluluk

Deprem sonrası oluşacak hasarlarda, mahkemelerin atadığı bilirkişiler ilk olarak zemin etüdü raporunu inceler. Eğer rapor sahte veya hatalıysa, müteahhit, yapı denetim ve raporu hazırlayan mühendis "Taksirle ölüme sebebiyet vermek" suçlamasıyla karşı karşıya kalır.

 Sahte veya Yetersiz Zemin Etüdü Raporlarını Tespit Etmenin Bilimsel Yöntemleri

1.  Rapor tarihi ve imza tarihleri tutarsız mı?

2.  Sondaj lokasyon planı var ama koordinatlar eksik mi?

3.  Sondaj logları kopyala–yapıştır gibi mi görünüyor (tüm tabakalarda aynı değerler)?

4.  Yakın parsellerdeki raporlarla şüpheli derecede bire bir aynı değerler mi kullanılmış?

5.  Laboratuvar deney raporları eklenmemiş veya sadece “sonuç tablosu” şeklinde mi verilmiş?

6.  Zemin sınıfı ve deprem parametreleri, TBDY 2018’e göre hesaplanmış gibi görünmüyor mu? Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı+1

7.  Taşıma gücü ve oturma hesabında kullanılan formüller, kabuller açıklanmamış mı?

8.  Önemli riskler (sıvılaşma, oturma, şev stabilitesi) için “incelenmedi” veya “düşük” gibi yuvarlak ifadeler var mı?

9.  Hazırlayan mühendislerin oda sicil numarası ve iletişim bilgileri eksik mi?

Bu tip işaretler varsa, mutlaka bağımsız bir uzman ile raporu yeniden değerlendirmek gerekir.

Sonuç

Doğru Hazırlanmış Zemin Etüdü Raporu ile Riskleri Görün, Bütçeyi Yönetin

Özetle:

·        Zemin etüdü, deprem ülkesinde “olsa da olur” değil, olmazsa olmaz bir bilimsel süreçtir.

·        “Zemin etüdü nedir, zemin etüdü nasıl yapılır, zemin etüdü kim yapar ve zemin etüdü raporu nasıl okunur?” sorularının cevabını bilen bir müteahhit, yatırımcı veya bina yöneticisi, artık “bilmeden risk almıyor” demektir.

·        Doğru yapılmış bir zemin etüdü, hem can güvenliğini artırır, hem de gereksiz maliyeti azaltır.

Eğer elinizdeki rapordan emin değilseniz veya “Bu zemin etüdü raporu gerçekten binamı anlatıyor mu, yoksa kopyala–yapıştır bir belge mi?”
diye tereddüt yaşıyorsanız, mutlaka bağımsız bir jeoteknik/deprem danışmanından ikinci bir görüş alın.

Betonarme, çelik, ahşap… Hangi taşıyıcı sistemi seçerseniz seçin, sağlam bina zeminde başlar.
Zemin etüdü raporu da bu yolculuğun ilk ve en kritik adımıdır.